Σπαστική κολίτιδα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ (ΣΠΑΣΤΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ)ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ?
Το σύνδρομο του ευερεθίστου εντέρου συγκαταλέγεται στην ευρύτερη ομάδα των λειτουργικών διαταραχών. Χαρακτηρίζεται από συμπτώματα κοιλιακού πόνου ή κοιλιακής δυσφορίας και διαταραχές στις κενώσεις. Είναι ιδιαίτερα συχνό και συνδυάζεται με σημαντικό επηρεασμό της ποιότητας ζωής των ασθενών.Τι φταίει?

Οι γνώσεις των Γαστρεντερολόγων για την πάθηση, έχουν σημειώσει σημαντική εξέλιξη το τελευταίο διάστημα. Μέχρι πρόσφατα η κύρια διαταραχή του (ΣΕΕ) εθεωρείτο η διαταραχή της κινητικότητας του εντέρου. Μελέτες έδειξαν ότι οι ασθενείς με ΣΕΕ εμφανίζουν μια ιδιαίτερη έντονη ανταπόκριση σε διάφορα ερεθίσματα όπως τα γεύματα, η διάταση της κοιλίας, καταστάσεις άγχους, και καθημερινών προβλημάτων.

Οι νεώτερες απόψεις μιλούν για Σπλαχνική υπερευαισθησία, ρόλο του κεντρικού νευρικού συστήματος, ανοσιακές και φλεγμονώδεις απαντήσεις, ψυχοκοινωνικούς παράγοντες καθώς και διάφορες ουσίες του οργανισμού όπως η σεροτονίνη.Πράγματι όλοι οι ασθενείς με ΣΕΕ εμφανίζουν σπλαχνική υπερευαισθησία που εκδηλώνεται κατά την ψηλάφηση του σιγμοειδούς και του κατιόντος κόλου στην κλινική εξέταση και στην σιγμοειδοσκόπηση. Επίσης εμφανίζουν πόνο κατά την εμφύσηση αέρα σε μπαλόνι μέσα στο ορθό. Στους συγκεκριμένους ασθενείς πρόσφατες νευροαποικονιστικές μελέτες, κατάδειξαν παθολογική ενεργοποίηση του πρόσθιου και μέσου φλοιού του εγκεφάλου, περιοχή που σχετίζεται με ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες και με το υποκείμενο δυσάρεστο αίσθημα του σπλαχνικού και σωματικού πόνου.Οι μεταβολές αυτές οδηγούν σε ενισχυμένη αντίληψη του πόνου.Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν το σύνδρομο μετά από εντερική λοίμωξη όπως η γαστρεντερίτιδα. Ίσως μια κατηγορία ασθενών βελτιωθεί με αντιβιωτική θεραπεία που αποστειρώνει το έντερο από παθογόνα βακτηρίδια.Σημαντικός παράγοντας που επιδεινώνει τα συμπτώματα είναι επίσης το ψυχολογικό stress. Μελέτες σε ασθενείς δείχνουν μεγαλύτερο αριθμό στρεσσογόνων γεγονότων καθημερινά αλλά και κατά την διάρκεια της ζωής τους.Τέλος ουσίες όπως η σεροτονίνη, ένας σημαντικός μεσολαβητής του περισταλτικού αντανακλαστικού και της έκκρισης παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ρύθμιση της εντερικής κινητικότητας, στο αίσθημα μετεωρισμού, πρόωρης πληρότητας, ναυτίας και πόνου.

Πώς γίνεται η διάγνωση?
Η διάγνωση περιλαμβάνει τρία στάδια. Αυτά περιγράφονται στα διαγνωστικά κριτήρια του συνεδρίου της Ρώμης και στηρίζονται στην λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση από έμπειρο Γαστρεντερολόγο για τον αποκλεισμό των << παραγόντων συναγερμού >> και στον Εργαστηριακό και παρακλινικό έλεγχο.Οι παράγοντες συναγερμού που πρέπει να μας οδηγήσουν άμεσα στον Γαστρεντερολόγο είναι η αιμορραγία από το ορθό, ο πυρετός, η απώλεια βάρους, τα νυχτερινά συμπτώματα, το βραχύ ιστορικό έναρξης των συμπτωμάτων και η έναρξη της συμπτωματολογίας μετά τα 50 έτη.Το ΣΕΕ παρουσιάζεται με συμπτώματα κοινά για μια πληθώρα οργανικών παθήσεων του γαστρεντερικού συστήματος. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι ο κοιλιακός πόνος για 3 μήνες το τελευταίο έτος, που υποχωρεί με την αφόδευση, η έναρξή του σχετίζεται με αλλαγή στην συχνότητα των κενώσεων καθώς και στην σύσταση των κοπράνων (εναλλάξ σκληρά και μαλακά κόπρανα καθώς και διαρροικές κενώσεις).Συμπτώματα που ενισχύουν την διάγνωση είναι:Περισσότερες από 3 κενώσεις την ημέρα ή λιγότερες από 3 την εβδομάδαΠιεστικό αίσθημα για αφόδευση ή αίσθημα ατελούς κένωσης του ορθού.Αποβολή βλέννης με τα κόπρανα.Αίσθημα μετεωρισμού. Άλλα συμπτώματα εκτός του πεπτικού περιλαμβάνουν το αίσθημα παλμών, προκάρδιο άλγος, κεφαλαλγία, ζάλη, εφίδρωση, αίσθημα ξηροστομίας ή υπερβολικής παραγωγής σιέλου, συμπτώματα από το ουροποιητικό, ινομυαλγίες, δυσπαρεύνεια κ.ά.Υπάρχει θεραπεία?Συνήθως οι περισσότεροι γιατροί αντιμετωπίζουν το σύνδρομο δίνοντας ελαφρά την καρδία κάποιο σπασμολυτικό σκεύασμα ίσως γιατί δεν έχουν κατανοήσει την σοβαρότητα του προβλήματος και το πόσο επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ασθενή, τις επιπτώσεις στο οικογενειακό του περιβάλλον και την εργασία του.
Το πρόβλημα είναι περίπλοκο και ο γιατρός πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά με τον ασθενή κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του, ακόμα και την φιλία του. Τα βιαστικά ραντεβού και η επιπόλαιη αντιμετώπιση του αρρώστου απλώς του προξενούν περισσότερο άγχος και απογοήτευση.Βασικό μέρος στην θεραπεία είναι η αλλαγή στο τρόπο ζωής και στη διατροφή.Όλοι οι ασθενείς γνωρίζουν τις στρεσσογόνες καταστάσεις στη ζωή τους. Μέλημα του γιατρού είναι να βοηθήσει να αναπτύξει ο ασθενής στρατηγικές αντιμετώπισης. Ο διαχωρισμός του αρρώστου με απλό άγχος από εκείνον με συμπτώματα κατάθλιψης ή άλλων ψυχιατρικών διαταραχών είναι πρωταρχικής σημασίας. Το θέμα της δίαιτας είναι πιο περίπλοκο. Η εντόπιση αλλεργιών και δυσανεξίας σε διάφορα τρόφιμα θα βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς πρέπει να ενθαρρύνονται να έχουν σωστή, υγιή και πλήρη διατροφή και να αποφεύγουν μόνο τις τροφές που τους προκαλούν συμπτώματα.Τα τελευταία χρόνια ευτυχώς στη φαρέτρα των Γαστρεντερολόγων προστέθηκαν νέα φάρμακα που βοηθούν σημαντικά στην υποχώρηση των συμπτωμάτων. Προσοχή χρειάζεται στο διαχωρισμό των ασθενών που πρέπει να τα λάβουν, εξατομικεύοντας τον καθένα ξεχωριστά.Γενικά το ΣΕΕ είναι μια περίπλοκη πάθηση και μόνο με την υπομονή, τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη του αρρώστου στο θεράποντα γιατρό του, αλλά και την επιμονή και τις γνώσεις του γιατρού θα υπάρξει θεαματική βελτίωση των συμπτωμάτων.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ
Μεταξύ των δυνητικών αιτιών του συνδρόμου συγκαταλέγονται και διατροφικοί παράγοντες. Ειδικότερα οι δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, η ανεπαρκής πρόσληψη νερού, τα ακανόνιστα γεύματα μπορούν να επιφέρουν μετεωρισμό. Επιπλέον η υπερβολική χρήση τσαγιού, καφέ και αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη σπαστικής κολίτιδας και δυσκοιλιότητας.Οι υποθερμιδικές δίαιτες συνήθως κάτω από 1000 θερμίδες ημερησίως που εφαρμόζονται κυρίως από νεαρά άτομα για την απώλεια βάρους , μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.Στη διατροφική αντιμετώπιση του συνδρόμου προεξέχοντα ρόλο διαδραματίζουν τα διαιτολόγια υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες (τουλάχιστον 25 γρ. φυτικών ινών ημερησίως). Η αύξηση πρέπει να γίνεται σταδιακά , σε διάστημα μίας εβδομάδας ώστε να ελαχιστοποιηθούν συμπτώματα όπως τυμπανισμός, βορβορυγμοί και κράμπες.Τροφές που συστήνονται για την θεραπεία του συνδρόμου είναι:Ψωμί ολικής αλέσεως (3 φέτες ημερησίως) Ρύζι (1/2 φλιτζάνι περιέχει αρκετή ποσότητα φυτικών ινών. Όσπρια (όχι υπερβολή για την αποφυγή αερίων) μία μικρή μερίδα από φακές, μπιζέλια, φασόλια. Περιορισμός στα ωμά λαχανικά (ντομάτα, αγγούρι, μαρούλι,) και προτίμηση τα βραστά λαχανικά Φρούτα (σταφύλι ,ακτινίδια, καρπούζι, βερίκοκα, γκρέηπφρούτ, ροδάκινο, ανανάς, μήλο, μπανάνα, πορτοκάλι, βατόμουρα). Στα λαχανικά και φρούτα μειώνουμε την ημερήσια ποσότητα εάν εμφανισθεί μετεωρισμός, αέρια, κοιλιακό άλγος. Απαραίτητη είναι η λήψη 2-3 λίτρα νερού ημερησίως. Επίσης χρήσιμο είναι να γίνονται 3 γεύματα ημερησίως σε σταθερά ωράρια και να αποφεύγονται ενδιάμεσα  τροφές χωρίς διαιτητική αξία. Περιορισμό από τσάι, καφέ, αλκοόλ, πικάντικες τροφές με πολλά μπαχαρικά και πλούσιες σε λίπος. Σημαντικός παράγοντας στην καταπολέμηση του συνδρόμου και της δυσκοιλιότητας είναι να λειτουργήσει το αντανακλαστικό της αφόδευσης. Αυτό επιτυγχάνεται επιλέγοντας δύο σταθερές ώρες την ημέρα ,πρωινή και απογευματινή και επισκεπτόμαστε την τουαλέτα ανεξάρτητα από την ανάγκη για αφόδευση παραμένοντας  για διάστημα 5 λεπτών. Η ενέργεια αυτή σε καθημερινή βάση βοηθά την σωστή επαναλειτουργία  του αντανακλαστικού.